Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ξεκινήσει συζητήσεις στο Κογκρέσο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για το ενδεχόμενο απαγόρευσης της χρήσης του TikTok, με βασική ένσταση ότι αξιοποιείται από τις κινεζικές υπηρεσίες ασφαλείας για κατασκοπεία. Ωστόσο, εάν πρόκειται να απαγορευθεί το TikTok, θα πρέπει να εξεταστεί εάν πρέπει να απαγορευθεί και η χρήση του Facebook, καθώς αυτό επίσης χρησιμοποιείται από τις αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας για κατασκοπεία.
Σχεδόν όλες οι αναπτυγμένες χώρες έχουν προγράμματα κατασκοπείας και παραπληροφόρησης μέσω των κοινωνικών δικτύων και άλλων μέσων, και όχι μόνο. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες λογισμικού των Microsoft, Google, Apple αλλά και ο δικτυακός εξοπλισμός της Cisco και άλλων εταιρειών μπορούν να χρησιμοποιηθούν νόμιμα ή παράνομα από τις υπηρεσίες ασφαλείας. Εκτός από τον εμπορικό ανταγωνισμό των πολύ μεγάλων πολυεθνικών, όπως το TikTok αλλά και η Huawei που αποτελούν δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, υπάρχει και ο ανταγωνισμός των υπηρεσιών ασφαλείας των χωρών στις οποίες έχουν την έδρα τους οι εν λόγω εταιρείες.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ακτιβιστές και επιστήμονες υποστηρικτές των πολιτικών ελευθεριών προειδοποιούν με μελέτες και στοιχεία ότι οι δυνατότητες συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων από τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες (Microsoft, Google, Facebook & Apple) δημιουργούν «μία πρωτοφανή απειλή για τις ατομικές ελευθερίες». Πλέον ζούμε στην εποχή του «καπιταλισμού της παρακολούθησης» (Surveillance Capitalism), όπου κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας και μεγάλες πολυεθνικές επιδίδονται σε μαζική παρακολούθηση του παγκόσμιου πληθυσμού, με την επικράτηση προηγμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Ένα νέο είδος ολοκληρωτισμού έχει αρχίσει να διαμορφώνεται με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά που περιγράφουν οι δυστοπίες, που λαμβάνει μια πιο απόλυτη μορφή στα αυταρχικά καθεστώτα και πιο ευέλικτα σχήματα στις δημοκρατικές χώρες.
Η μαζική χρήση των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης παρέχει πληθώρα πληροφοριών που μπορούν να αξιοποιηθούν από κατασκοπευτικές υπηρεσίες για τη συλλογή πληροφοριών και την κατασκοπεία. Οι υπηρεσίες κατασκοπείας μπορούν να παρακολουθούν δημόσιες αναρτήσεις και συνομιλίες για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τα ενδιαφέροντα, τις πεποιθήσεις, τις σχέσεις και τα πρότυπα συμπεριφοράς ενός ατόμου. Αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να εντοπίσουν πιθανούς στόχους για στρατολόγηση, εκβιασμό ή χειραγώγηση. Οι φωτογραφίες και οι αναρτήσεις με ετικέτες τοποθεσίας μπορούν να αποκαλύψουν τις κινήσεις και τις συνήθειες ενός ατόμου, καθώς και τη θέση των ευαίσθητων εγκαταστάσεων ή συμβάντων. Οι υπηρεσίες κατασκοπείας μπορούν να αναλύσουν τις συνδέσεις μεταξύ ατόμων για να εντοπίσουν βασικούς παράγοντες επιρροής, πιθανούς συνεργάτες ή δίκτυα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μυστικές επιχειρήσεις. Στελέχη υπηρεσιών ασφαλείας μπορούν να δημιουργήσουν ψεύτικους λογαριασμούς για να γίνουν φίλοι με άτομα στόχους, να διεισδύσουν σε διαδικτυακές κοινότητες ή να παραπληροφορήσουν και να τις χειραγωγήσουν.
Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται ήδη για τη διάδοση κακόβουλου λογισμικού ή την εκμετάλλευση ευάλωτων σημείων σε δίκτυα επικοινωνίας. Οι δημοκρατικές χώρες θα πρέπει να επενδύσουν στην ενίσχυση της ασφάλειας, αναπτύσσοντας και εφαρμόζοντας ισχυρά μέτρα κυβερνοασφάλειας για τους κυβερνητικούς οργανισμούς και τις κρίσιμες υποδομές. Αυτά τα μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν ασφαλή κανάλια επικοινωνίας, ανίχνευση απειλών, άμεση αντιμετώπιση περιστατικών και χρήση προηγμένων εργαλείων ανάλυσης για τον παρακολούθηση των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης για πιθανές απειλές, εκστρατείες παραπληροφόρησης ή επιχειρήσεις ξένων υπηρεσιών ασφαλείας.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαραίτητη η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, πληροφοριών και η ανάπτυξη κοινών στρατηγικών για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και της κατασκοπείας στον κυβερνοχώρο. Οι δημοκρατικές χώρες μόνο μέσω της συνεργασίας μπορούν να προστατεύσουν καλύτερα τα εθνικά τους συμφέροντα και να μειώσουν τους κινδύνους. Στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία, οι απαγορεύσεις δεν είναι ωφέλιμες.
Ως πολίτες, δεν πρέπει να υποτιμούμε τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την κοινοποίηση προσωπικών πληροφοριών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρέπει να δίνουμε προσοχή στην προσαρμογή των ρυθμίσεων απορρήτου, να περιορίζουμε τον όγκο των προσωπικών πληροφοριών που κοινοποιούμε αλλά και να μην δεχόμαστε αιτήματα φιλίας από άγνωστους.
—
Δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ, tanea.gr