Σχεδιασμός, οργάνωση, υλοποίηση και λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων και δικτυακών υποδομών στον δημόσιο τομέα

Αξιοποίηση της πείρας του τραπεζικού τομέα αλλά και των καλών πρακτικών φορέων του δημοσίου τομέα. Δυνατότητες μεταφοράς τεχνογνωσίας και αξιοποίησης υφισταμένων υποδομών και συστημάτων.

Συνοπτική παρουσίαση απόψεων και συμπερασμάτων της Συνάντησης Εργασίας της 20^ης Οκτωβρίου 2010

Γιάννης Καλογήρου (ΕΜΠ) και Αλέξανδρος Κύρτσης (ΕΚΠΑ)

Η συνάντηση διοργανώθηκε από την Ομάδα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Γραφείου του Πρωθυπουργού σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης και την Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού. Σκοπός της συνάντησης εργασίας ήταν να διαπιστωθεί η δυνατότητα αξιοποίησης της συσσωρευθείσης πείρας και της μεταφοράς τεχνογνωσίας στην ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων και υποδομών και η ανάπτυξη των διαδικασιών παραγωγής πληροφορίας (που θεωρείται απαραίτητη για την αποτελεσματική λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης), μέσω της συνεργασίας των Διευθύνσεων Πληροφορικής των Τραπεζών και των ­Κέντρων Πληροφορικής των Υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης και των οργανισμών του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.

Στη συνάντηση συμμετείχαν 70 περίπου στελέχη της δημόσιας διοίκησης, οργανισμών του ευρύτερου δημοσίου τομέα και των Τραπεζών που ασχολούνται με την ανάπτυξη και τη λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων και δικτυακών υποδομών και ειδικοί εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τη λειτουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Ειδικότερα συμμετείχαν: διευθυντικά στελέχη των ελληνικών τραπεζών που ασχολούνται με την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων και την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών, διευθυντές και στελέχη πληροφορικής της δημόσιας διοίκησης και φορέων του ευρύτερου δημοσίου τομέα, πανεπιστημιακοί και ερευνητές, σύμβουλοι της κυβέρνησης, συνεργάτες της Ομάδας Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Η σχετική συζήτηση επικεντρώθηκε στα ακόλουθα θέματα:

α) Στην παρουσίαση της διαχρονικής εξέλιξης της ανάπτυξης και λειτουργίας πληροφοριακών συστημάτων στον τραπεζικό τομέα, στη δημόσια διοίκηση και σε ορισμένους χώρους και αντίστοιχους οργανισμούς του ευρύτερου δημοσίου τομέα.

β) Στη συνάρθρωση των τεχνολογικών επιλογών με οργανωτικά πρότυπα και αντίστοιχες δομές και διαδικασίες,

γ) Στην κριτική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, στην ανάδειξη των επιτυχημένων παραδειγμάτων, των καλών πρακτικών και των αντίστοιχων συντελεστών επιτυχίας, καθώς και στον εντοπισμό των προβλημάτων, των εμποδίων και των δομικών ανεπαρκειών.

δ) Στη συνθετική αποτίμηση της πείρας που συσσωρεύθηκε και της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε, αλλά και στις δυνατότητες μεταφοράς και αφομοίωσής της σε διάφορους φορείς της δημόσιας διοίκησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης και του ευρύτερου δημοσίου τομέα.

ε) Στον σχεδιασμό, την οργάνωση, τα σχήματα υλοποίησης και λειτουργίας των έργων ΤΠΕ καθώς και στη διαχείριση των σχετικών συμβάσεων και τη διερεύνηση εναλλακτικών σχημάτων και των αντίστοιχων προϋποθέσεων υλοποίησής τους (π.χ. χρήση του Outsourcing).

στ) στην ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού (στις αναγκαίες ικανότητες και δεξιότητες και στους τρόπους ανάπτυξής τους) που χωρίς την ενεργό παρουσία του οι τεχνολογικές επενδύσεις δεν αποφέρουν τα αναμενόμενα οφέλη με όρους αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας.

ζ) στη διαχείριση, κωδικοποίηση και μετάδοση/ αφομοίωση της γνώσης που δημιουργείται κατά τη διαδικασία λειτουργικής αξιοποίησης της τεχνολογίας σε συγκεκριμένα επιχειρησιακά περιβάλλοντα.

Οι κυριότερες διαπιστώσεις και τα σημαντικότερα συμπεράσματα μπορούν να συνοψισθούν ως ακολούθως:

1. Παρά την πολύ σημαντική πρόοδο που έχει συντελεστεί και τα παραδείγματα καλών πρακτικών που έχουν εντοπισθεί, η λειτουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ στον ευρύτερο δημόσιο τομέα παρουσιάζει σημαντικές υστερήσεις. Τα πληροφοριακά συστήματα της δημόσιας διοίκησης δεν έχουν αποδώσει επαρκώς, έτσι ώστε να έχει καταστεί εφικτή η αποδοτική και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Επίσης η δυνατότητα της δημόσιας διοίκησης και όλων των κυβερνητικών φορέων εξακολουθεί να βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο σε ότι αφορά την απόκτηση των απαραίτητων πληροφοριακών εικόνων, ή την δυνατότητα προώθησης κατάλληλα σχηματισμένης πληροφορίας στα όργανα τα οποία επιφορτίζονται με τον σχεδιασμό δημόσιων πολιτικών και την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων υλοποίησης των πολιτικών αυτών. Η μετατροπή του δημοσίου τομέα σε έναν ευφυή διαχειριστή και επεξεργαστή στοιχείων και δεδομένων που είναι χρήσιμα και επαναξιοποιήσιμα από την κοινωνία και τη δημόσια διοίκηση- με απόλυτη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων- μπορούν να εμπλουτίσουν τον δημόσιο διάλογο και να υποστηρίξουν δημόσιες πολιτικές που στηρίζονται στη γνώση.

2. Διαπιστώνεται ότι η δυνατότητα αξιοποίησης της πείρας και της μεταφοράς τεχνογνωσίας στην ανάπτυξη και τη λειτουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ είναι πολλαπλή. Από τον τραπεζικό τομέα προς τη δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση (π.χ. για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις), μεταξύ φορέων της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης (π.χ. συνεργασία για την οργανική διασύνδεση δικτύων οπτικών ινών), μεταξύ οργανισμών του δημοσίου τομέα και φορέων της δημόσιας διοίκησης (π.χ. συνεργασία του ΕΔΕΤ με το «Σύζευξις»). Ζητούμενο είναι η εγκαθίδρυση δικτύων μεταφοράς γνώσης και κωδικοποίησης της πείρας (learning networks) καθώς και βημάτων (fora) στρατηγικού και τεχνικού διαλόγου για την προώθηση της λειτουργικής αξιοποίησης των ΤΠΕ. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στον εντοπισμό των προβλημάτων, στην ανάδειξη των εμποδίων, στις κρίσιμες τεχνολογικές και οργανωτικές επιλογές, στον ρόλο των χρηστών και στη σημασία της έγκαιρης και ουσιαστικής συμμετοχής τους από τη σύλληψη του έργου έως την υλοποίηση και τη λειτουργία. Ακόμη εξετάσθηκαν εναλλακτικά σχήματα στην ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού (στις αναγκαίες ικανότητες και δεξιότητες και στους τρόπους ανάπτυξής τους) και στη διαχείριση, κωδικοποίηση και μετάδοση/ αφομοίωση της γνώσης που δημιουργείται κατά τη διαδικασία λειτουργικής αξιοποίησης της τεχνολογίας σε συγκεκριμένα επιχειρησιακά περιβάλλοντα.

3. Μια άλλη σημαντική διαπίστωση που δημιουργεί την ανάγκη ουσιαστικής επικοινωνίας είναι ότι δεν υπάρχει σαφής εικόνα ως προς την δυνατότητα αλλά και τη σκοπιμότητα χρησιμοποίησης των υπολογιστικών και δικτυακών υποδομών που διαθέτει ο Τραπεζικός τομέας για την εξωγενή διαμόρφωση πληροφοριακών πόρων της Δημόσιας Διοίκησης. Η σχέση αυτή, όπως επίσης διαπιστώνεται δεν είναι ασύμμετρη. Ο Τραπεζικός τομέας και η Δημόσια Διοίκηση μπορούν να καλλιεργήσουν μορφές επικοινωνίας και να συνδιαμορφώσουν διαδικασίες και σχήματα που επιτρέπουν την αμοιβαία αξιοποίηση των υποδομών τους και την επίτευξη συνεργειών, οικονομιών κλίμακος και οικονομιών φάσματος. Αυτή η αμοιβαιότητα μπορεί επίσης να δημιουργήσει πολλαπλασιαστές σε ότι αφορά τις γνώσεις και τις δεξιότητες, αλλά και πόλους ουσιαστικής καινοτομίας σε ότι αφορά τις τεχνο-οργανωσιακές προϋποθέσεις επίλυσης προβλημάτων.

4. Ειδικότερα, ορισμένες από τις υστερήσεις που παρατηρούνται θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με αποδοτικότερο και αποτελεσματικότερο εάν υπήρχε τακτική επικοινωνία μεταξύ του τραπεζικού τομέα και της δημόσιας διοίκησης. Οι εμπειρίες και των δύο πλευρών αποτελούν αναξιοποίητη εθνική περιουσία η οποία ιδιαίτερα στις παρούσες συνθήκες θα ήταν αδιανόητο να μην αναδειχθεί σε παράγοντα αντιμετώπισης προβλημάτων που απαιτούν σύνθετη και με αξιόπιστο τρόπο παραγόμενη και διακινούμενη πληροφορία. Ιδιαίτερα θα πρέπει να αξιοποιηθεί η τεράστια εμπειρία των τραπεζών στην διαμόρφωση διαδικτυακών υπηρεσιών, καθώς και η ικανότητά τους να αναπτύσσουν συστήματα υψηλής λειτουργικής κρισιμότητας και η τεχνογνωσία και η οργανωσιακή γνώση σχετικά με θέματα διαχείρισης λειτουργικών κινδύνων.

5. Σε όλο το εύρος της θεματολογίας της Συνάντησης έγιναν πολλές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες επισημάνσεις. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν πεδία σύγκλισης, αλλά και ουσιαστικών διαφορών μεταξύ του τραπεζικού τομέα και της δημόσιας διοίκησης, πρώτα και κύρια στο περιβάλλον λειτουργίας τους και ειδικότερα στους θεσμικούς και διαδικαστικούς περιορισμούς που υπάρχουν στον κάθε τομέα. Όπως χαρακτηριστικά επισημάνθηκε από σημαίνον στέλεχος του τραπεζικού τομέα ότι μια θεμελιώδης διαφορά με σημαντική επίπτωση στη λειτουργική ευελιξία και την αποτελεσματικότητα είναι η ακόλουθη: «Στον τραπεζικό χώρο ότι δεν απαγορεύεται μπορεί να γίνει, στη δημόσια διοίκηση μόνον ότι ρητά επιτρέπεται μπορεί να γίνει». Ανάλογες διαφορές εντοπίσθηκαν ως προς τον τρόπο αφομοίωσης τεχνολογιών και οργανωσιακών προτύπων, ως προς τον τρόπο διαχείρισης των συμβάσεων και των έργων, αλλά και ως προς τους τρόπους αξιοποίησης του ανθρωπίνου δυναμικού των διευθύνσεων πληροφορικής και κυρίως των δια-διευθυνσιακών ομάδων έργου.

6. Η εμπειρία από την εκτέλεση των μεγάλων έργων πληροφορικής στον τραπεζικό χώρο ανέδειξε- σύμφωνα με την εισήγηση σημαίνοντος στελέχους του κλάδου- ορισμένες αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιτυχή υλοποίηση. Πιο συγκεκριμένα ως βασικές προϋποθέσεις θεωρούνται:

• Η ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευμένου και έμπειρου ανθρώπινου δυναμικού.

• Η συστηματική παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων και η γνώση της αγοράς (ελληνικής και διεθνούς) για τις διαθέσιμες τεχνολογίες και τις επιτυχείς εφαρμογές.

• Η συγκρότηση έμπειρου Steering Committee με πρόεδρο ανώτατο στέλεχος της Τράπεζας.

• Η ύπαρξη απλών, ευέλικτων και διαφανών διαδικασιών. Η υιοθέτηση είτε ανοιχτών διαγωνισμών είτε προσκλήσεων ενδιαφέροντος με περιορισμένη συμμετοχή. Η αξιολόγηση των προσφορών στη βάση κόστους- ωφέλειας.

• Η σαφήνεια των απαιτήσεων και του απαιτούμενου χρόνου υλοποίησης.

• Η ταχύτητα στην κατάρτιση συμβάσεων με την αξιοποίηση εξειδικευμένων νομικών.

• Η δημιουργία σχέσεων καλής επικοινωνίας και επαγγελματικής συνεργασίας με τους προμηθευτές στη βάση κανόνων επαγγελματικής δεοντολογίας και συμπεριφοράς. Η συζήτηση των προβλημάτων που ανακύπτουν με βάση τους κανόνες της επαγγελματικής δεοντολογίας και συμπεριφοράς και με σταθερή επιδίωξη την αποφυγή εμπλοκών νομικού χαρακτήρα.

• Η δημιουργία κοινών ομάδων έργου και επιλογή έμπειρων project managers.

• Κατάρτιση εφικτού πλάνου και χρονοδιαγράμματος υλοποίησης και στενή παρακολούθησή του.

• Η εκπαίδευση των χρηστών και η ετοιμασία εγχειριδίων τεκμηρίωσης/ χρήσης

Ειδικότερα, ως αναγκαίες δεξιότητες πληροφορικής στον τραπεζικό χώρο θεωρούνται:

• Project Management, Systems Engineering, System Integration and Testing, DATAWAREHOUSE και Ασφάλειας Συστημάτων.

7. Αναφορικά με τα έργα του Δημοσίου, που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο των ΚΠΣ, αναδείχθηκε η κυρίαρχη και πολλές φορές αποκλειστική πίεση για απορροφητικότητα που σε αρκετές περιπτώσεις οδηγεί σε στρεβλώσεις ως προς τα λειτουργικά και αναπτυξιακά αποτελέσματα πολλών έργων. Όμως πέρα από την αναγκαία και έγκαιρη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων για έργα ΤΠΕ σημασία έχουν:

• Η αποδοτική και αποτελεσματική χρήση των πόρων που διατίθενται.

• Ο υπολογισμός του συνολικού κόστους ενός έργου ΤΠΕ με τη συνάθροιση στο κόστος απόκτησης και του κόστους λειτουργίας του και με την πρόβλεψη για διασφάλιση των αναγκαίων πόρων για τη βιώσιμη λειτουργία του.

• Η υποδοχή των έργων με την προώθηση των συμπληρωματικών αλλαγών και ενεργειών που απαιτούνται.
• Η αξιοποίηση, η πολυχρηστικότητα, η συνέργεια με άλλες συναφείς υφιστάμενες υποδομές και η βιωσιμότητα των υποδομών που δημιουργούνται.
• Η δημιουργία στους φορείς υλοποίησης μηχανισμών υποστήριξης και ανθρώπινων δικτύων που συνδέονται με τα έργα ΤΠΕ.

• Η κινητοποίηση του εγχώριου δυναμικού για την υλοποίηση και τη λειτουργία των έργων ΤΠΕ και συγκεκριμένα των επιχειρήσεων πληροφορικής και επικοινωνιών, του αντίστοιχου επιστημονικού και ερευνητικού δυναμικού της χώρας και των χρηστών.

8. Η εισαγωγή πληροφοριακών συστημάτων στη δημόσια διοίκηση δεν επιφέρει ως αυτόματο αποτέλεσμα τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, καθώς επιπροσθέτως απαιτούνται:

• επανεξέταση / αναθεώρηση / ανασχεδιασμός πολλών υφιστάμενων λειτουργικών διαδικασιών και ‘πρακτικών’,
• έγκαιρη προετοιμασία σε διοικητικό – οργανωτικό επίπεδο: Ενότητα Μονάδων Οργάνωσης και Μονάδων Πληροφορικής,
• στενή συνεργασία με τον φορέα υλοποίησης από τα πρώτα βήματα,
• επαρκής στελέχωση και κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των χρηστών των συστημάτων.

9. Γενικότερα, τονίσθηκε η ανάγκη αντιμετώπισης των έργων ΤΠΕ- ειδικότερα στον δημόσιο τομέα- ως σύνθετων εγχειρημάτων που υπερβαίνουν την τυπική εκτέλεση μιας σύμβασης. Η διαπίστωση αυτή αφορά τόσο τις διοικητικές μονάδες και τους οργανισμούς του δημοσίου τομέα που θα πρέπει να οικοδομήσουν τις κατάλληλες ικανότητες που απαιτεί μια σύγχρονη αγοραστική πρακτική (παρακολούθηση των τεχνολογικών τάσεων, συστηματική μελέτη των αναγκών των χρηστών και έγκαιρη εμπλοκή τους, διαμόρφωση λειτουργικών προδιαγραφών, διασύνδεση των τεχνολογικών επιλογών με αντίστοιχες οργανωσιακές αλλαγές, ανάλυση, απλοποίηση και αυτοματοποίηση διαδικασιών, οργάνωση και παρακολούθηση έργων ΤΠΕ, κ.α.) όσο και τις επιχειρήσεις ΤΠΕ που θα πρέπει να αναβαθμίσουν τη δραστηριότητά τους μέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογικών τάσεων, της ανάπτυξης δημιουργικών και καινοτόμων λύσεων και της επένδυσης στο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Στο πλαίσιο αυτό η κατάλληλη διαχείριση της αγοραστικής δύναμης του δημοσίου τομέα σε έργα, υπηρεσίες και υποδομές ΤΠΕ μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας νέου τύπου βιομηχανικής πολιτικής με θετικές επιδράσεις και στον κλάδο των ΤΠΕ.

10. Η διαμόρφωση βασικών αρχών και κατευθύνσεων για την υλοποίηση επιτυχημένων έργων ΤΠΕ στη δημόσια διοίκηση δεν παραπέμπει στην ανακάλυψη του τροχού, αλλά θα πρέπει να αξιοποιήσει την πολύτιμη ελληνική εμπειρία και τις εμπειρίες των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι πολλαπλώς χρήσιμες. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις μεταφερσιμότητας διαφόρων επιτυχών πρακτικών και στην εφικτότητα και τους τρόπους αξιοποίησης υφισταμένων υποδομών. Στο πλαίσιο της προσέγγισης αυτής τονίσθηκε ιδιαίτερα η αναγκαία μετάβαση από την «κουλτούρα των μεγάλων συστημάτων μηχανοργάνωσης» στην «κουλτούρα αξιοποίησης του Διαδικτύου», από τα περίπλοκα και χρονοβόρα έργα στη σταδιακή και σπονδυλωτή ανάπτυξη (όχι όλα με τη μία), επιγραμματικά από τις «φάλαινες» στα «δελφίνια» της πληροφορικής. Οι βασικές κατευθυντήριες αρχές μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: Think big, start small, move fast, maximize efficiency and effectiveness. H υιοθέτηση συστημάτων ανοιχτής αρχιτεκτονικής, η χρήση του ανοιχτού λογισμικού, το “cloud computing”, η προώθηση της διαλειτουργικότητας στις τέσσερεις διαστάσεις της (τεχνολογική, θεσμική, επιχειρησιακή, σημασιολογική) αποτελούν συστατικά στοιχεία μιας νέας τεχνολογικής στρατηγικής για τη δημόσια διοίκηση και ευρύτερα τον δημόσιο τομέα.

11. Η κατάλληλη στοχοθεσία των έργων ΤΠΕ, δηλαδή το τελικό λειτουργικό και αναπτυξιακό αποτέλεσμα μετράει στην επιτυχή υλοποίηση. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας προσέγγισης τα έργα ΤΠΕ πρέπει άμεσα να συνδέονται με στόχους λειτουργικούς και αναπτυξιακούς της διοικητικής μονάδος ή του οργανισμού ή ευρύτερα με αντίστοιχες δημόσιες πολιτικές που υποστηρίζουν:

• τη βελτίωση της παραγωγικότητας στη λειτουργία του δημοσίου τομέα,

• την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσω της παροχής «φιλικών στον χρήστη» ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε πραγματικό χρόνο,

• με ευρύτερους κοινωνικο-οικονομικούς στόχους όπως η προστασία του περιβάλλοντος,

• τη διάχυση και την επαναχρησιμοποίηση της πληροφορίας,

• τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη διεύρυνση των ορίων της αγοράς και του επιχειρηματικού ορίζοντα των υφιστάμενων επιχειρήσεων,

• την προβολή μιας πόλης ή μιας περιοχής και την προσέλκυση δραστηριοτήτων, επαγγελματιών και επιχειρήσεων,

• τη δημιουργία νέων δραστηριοτήτων και νέων θέσεων εργασίας που συνδέονται με την αξιοποίηση και την υποστήριξη της χρήσης ΤΠΕ,

• με την αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού (εξάλλου οι δεξιότητες χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών ανάγονται σε κοινωνικές δεξιότητες ισοδύναμες της κατοχής διπλώματος οδήγησης), αλλά και την υποστήριξη της μετάδοσης της γνώσης και την κωδικοποίηση της πείρας.

12. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη σχέση insourcing– outsourcing και στη διαχρονική της εξέλιξη στον τραπεζικό τομέα. Γενικότερα, τονίσθηκε η διασύνδεση της πρακτικής του outsourcing με την αναγκαία εσωτερική ανάπτυξη ενός οργανισμού και την ενδυνάμωση της απορροφητικής του ικανότητας σε οργανωτική και τεχνολογική γνώση. Αναδείχθηκε, επίσης , η δυνατότητα «μόχλευσης υφισταμένων συστημάτων και δικτυακών υποδομών» και του τραπεζικού συστήματος για λογαριασμό της δημόσιας διοίκησης και την εξυπηρέτηση των πολιτών.

13. Ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί καθοριστικό συντελεστή για τη λειτουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ στον δημόσιο τομέα. Η δημιουργία ομάδων «πρωταγωνιστών των ΤΠΕ (IT champions)» στη δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των ΤΠΕ στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και την αντίστοιχη πολιτική δέσμευση παντού αποτελούν αναγκαίες άμεσες κινήσεις.

14. Η πληροφορική ανάπτυξη του τραπεζικού τομέα συνδέθηκε και με την εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών υποδομών που έδρασαν ως περιοριστικοί ή διευκολυντικοί παράγοντες σε διάφορες φάσεις. Όπως χαρακτηριστικά διατυπώθηκε: «πρόκειται για τη συνεξέλιξη της ιστορίας της πληροφορικής στις Τράπεζες με την ιστορία του ΟΤΕ». Στις σημερινές συνθήκες το ανάλογο ζητούμενο είναι η γρήγορη ανάπτυξη της «πρόσβασης σε δίκτυα της επόμενης γενιάς» (σε ευρυζωνικά δίκτυα και ειδικότερα τα δίκτυα οπτικών ινών τύπου FTTH) που θα διευκολύνει την ανάπτυξη και τη διάδοση ηλεκτρονικών υπηρεσιών σε πραγματικό χρόνο.

15. Η κοινωνική πίεση για καλύτερες υπηρεσίες από τη δημόσια διοίκηση και την αυτοδιοίκηση– ως αποτέλεσμα της σταδιακής συνειδητοποίησης του ρόλου που μπορεί να παίξει η αξιοποίηση των ΤΠΕ- μπορεί να λειτουργήσει για τους φορείς του δημοσίου τομέα ως ένα ανάλογο της ανταγωνιστικής πίεσης που ωθεί τις επιχειρήσεις στην αποδοτική και αποτελεσματική αξιοποίηση των ΤΠΕ. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε σημαίνον στέλεχος του τραπεζικού τομέα: «Για τις τράπεζες η χρήση των ΤΠΕ δεν είναι παράγοντας διαμόρφωσης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, αλλά ελάχιστη αναγκαία ικανότητα για την επιτυχή παρουσία στον ανταγωνισμό». Επομένως, η κοινωνική πίεση μετράει και πρέπει να αξιοποιείται δημιουργικά.

Συνοψίζοντας, η πρώτη διερευνητική συνάντηση στις 20-10-2010 ανέδειξε όχι μόνο τα ουσιαστικά θέματα, αλλά και έδωσε τη δυνατότητα για τη διατύπωση σημαντικών και τεκμηριωμένων απόψεων βάσει των οποίων είναι δυνατών να γίνει ιεράρχηση ως προς την σημαντικότητα και την κρισιμότητα των ζητημάτων. Η Ομάδα Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Γραφείου του Πρωθυπουργού θα συγκεκριμενοποιήσει τις επιμέρους ενότητες και θα προβεί στην κατάρτιση καταλόγων ερωτημάτων τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε να υπάρξουν τα αναγκαία διοικητικά, αλλά και θεσμικά μέτρα που θα διευκολύνουν την βελτίωση των πληροφοριακών συστημάτων και τις σχετικές διοικητικές διαδικασίες της Δημόσιας Διοίκησης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα μέσω της συνεργασίας με τον Τραπεζικό τομέα στη βάση συγκεκριμένων αξόνων ενεργειών. των δύο πλευρών θα κληθούν να συνεργαστούν στο πλαίσιο ολιγομελών ομάδων προκειμένου να παράσχουν απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα. Οι απαντήσεις αυτές ή τα εναλλακτικά σενάρια που θα προταθούν βάσει των τεκμηριωμένων απόψεων θα πρέπει να οδηγήσουν σε σχέδια δράσης που θα έχουν επιχειρησιακή αξία και θα καθιστούν προφανή τα πλαίσια ρεαλιστικής και αποτελεσματικής υλοποίησης ενεργειών, καθώς και τα κριτήρια αξιολόγησης των διαδικασιών που θα προτείνεται να υιοθετηθούν.

—