Πώς και πόσο χρησιμοποιούν τις Τεχνολογίες Πληροφορικής κ’ Επικοινωνιών(ΤΠΕ) οι Έλληνες;
Η είσοδος της χώρας στην Κοινωνία της Πληροφορίας αποτελεί βασική στρατηγική επιλογή για την επίτευξη σταθερής οικονομικής ανάπτυξης και σύγκλισης με τις οικονομίες των ευρωπαίων εταίρων μας. Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου προϋποθέτει καταρχήν τη δημιουργία κατάλληλων δικτυακών υποδομών, όπως η διάθεση πολύ γρήγορου Ιντερνέτ με συνεχή πρόσβαση σε προσιτές τιμές, και την ανάπτυξη αντίστοιχων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Με αυτό τον τρόπο γίνεται εφικτή η περαιτέρω διάδοση και διάχυση των νέων τεχνολογιών με στόχο την χρήση του Ιντερνέτ στα νοικοκυριά, το δημόσιο και τις επιχειρήσεις σε ποσοστό που θα υπερβαίνει το 40%.
Τα αποτελέσματα των τελευταίων Ερευνών δίνουν ήδη μια θετική εικόνα για την εξέλιξη της χρήσης ΤΠΕ. Η χρήση Η/Υ και Ιντερνέτ εξαπλώνεται στο σπίτι, στην εργασία, στο σχολείο και σε άλλους χώρους, ενώ ο αριθμός των διαφορετικών εφαρμογών τις οποίες υιοθετούν οι χρήστες αυξάνεται. Υπάρχει μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού και των επιχειρήσεων που χρησιμοποιεί και εφαρμόζει ΤΠΕ σε βαθμό συγκρίσιμο με άλλες χώρες στον ευρωπαϊκό ή διεθνή χώρο. Όμως, υπάρχει μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού που δεν φαίνεται να παρακολουθεί τις εξελίξεις αυτές, με αποτέλεσμα οι συνολικοί δείκτες χρήσης, παρά τη σημαντική πρόοδο να υπολείπονται(πλην της χρήσης κινητού τηλεφώνου) των άλλων αναπτυγμένων χωρών.
Με βάση την έρευνα του 2003 στο συνολικό πληθυσμό της χώρας, χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή έκανε το 27,1%, Ιντερνέτ το 19,9%, ενώ το 64,7% διάθετε κινητό τηλέφωνο. Το 31,9% των χρηστών, χρησιμοποιούσε καθημερινά το Ιντερνέτ κυρίως στο σπίτι (63,5%), την εργασία (28,2%), το σχολείο (17,3%) και τα Internet cafe (7,9%). Θα πρέπει, εξάλλου να επισημανθεί ότι κατά το 2003 οι Έλληνες συνδέονται στο Ιντερνέτ κατά μέσο όρο 7 ώρες την εβδομάδα. Το ποσοστό των νοικοκυριών που διέθετε σύνδεση Ιντερνέτ ανέρχεται σε 15,2%, ενώ το ποσοστό που σκοπεύει να αποκτήσει σύνδεση μέσα στο 2004 είναι 8,6%. Κύριος τύπος σύνδεσης στο Ιντερνέτ παραμένει η απλή τηλεφωνική γραμμή (60%), οι συνδέσεις ISDN φθάνουν το 23%, ενώ οι συνδέσεις ADSL αποτελούν μόλις το 0.3% του συνόλου.
Η ηλικία παραμένει ένας από τους σημαντικότερους προσδιοριστικούς παράγοντες για την υιοθέτηση και χρήση ΤΠΕ. Ιδιαίτερο πρόβλημα παρατηρείται στις ηλικίες άνω των 65 ετών με σχεδόν μηδενική χρήση νέων τεχνολογιών. Αντίθετα, την πλέον ενθαρρυντική εικόνα παρουσιάζουν οι νεώτερες ηλικίες και ο μαθητικός πληθυσμός: ¨Ένας στους τέσσερις έλληνες ηλικίας 15-65 ετών, ένας στους τρεις νέους ηλικίας 25-34 και ένας στους δύο νέους 15-24 ετών συνδέεται στο Ιντερνετ, με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, την αναζήτηση πληροφοριών και τις υπηρεσίες ψυχαγωγίας να είναι σήμερα οι βασικότερες εφαρμογές που χρησιμοποιούνται. Η δυναμική αυτή των νέων αναμένεται αφενός να τονώσει την χρήση των νέων τεχνολογιών σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας, καθώς αυτοί εισέρχονται στον παραγωγικό ιστό της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, αφετέρου μπορούν να αποτελέσουν πυρήνες γνώσης για το οικογενειακό και εργασιακό περιβάλλον.
Αντίστοιχα, στο χώρο των επιχειρήσεων σημαντικότερος προσδιοριστικός παράγοντας υιοθέτησης και χρήσης των ΤΠΕ αναδεικνύεται το μέγεθος της επιχείρησης (αριθμός εργαζομένων). ¨Άλλοι παράγοντες που επιδρούν ενισχυτικά στη χρήση ΤΠΕ είναι ο κύκλος εργασιών, ο κλάδος οικονομικής δραστηριότητας, η περιφέρεια που εδρεύει η επιχείρηση, κα.
Στο χώρο των Μικρό Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ), οι επιχειρήσεις με προσωπικό 11 έως 250 άτομα παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά χρήσης ΤΠΕ, συγκρίσιμα μάλιστα με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς μέσους όρους: κατοχή Η/Υ 92%, σύνδεση στο Ιντερνέτ 82% και εταιρική παρουσία στο 48% είναι επιδόσεις συγκρίσιμες με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους (2002) που ήταν 94%, 83% και 52% αντίστοιχα. Τα ποσοστά των επιχειρήσεων που κάνουν ηλεκτρονικές συναλλαγές για ΦΠΑ, ΙΚΑ, ΤΑΧΙS είναι 57%, 50% και 50% αντίστοιχα. Το ποσοστό των επιχειρήσεων που αξιοποιεί υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής είναι 34%, ενώ τα αντίστοιχα για ηλεκτρονικές προμήθειες και ηλεκτρονικές πωλήσεις είναι 14% και 5% ποσοστά.
Ομως, τα ποσοστά χρήσης ΤΠΕ παραμένουν συγκριτικά χαμηλά για τη μεγάλη πλειοψηφία των ΜΜΕ κυρίως λόγω των περιορισμένων ποσοστών χρήσης στις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις (άνω των 250 ατόμων) κάνουν σχεδόν καθολική χρήση των βασικών ΤΠΕ: η κατοχή Η/Υ και σύνδεσης στο Ιντερνέτ φτάνει το 100%, ενώ το 90% έχει δικτυακό τόπο, το 44% διενεργεί ηλεκτρονικές προμήθειες και το 22,7% ηλεκτρονικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών ποσοστά που φανερώνουν σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους(48% για ηλεκτρονικές προμήθειες και 22% για ηλεκτρονικές πωλήσεις) για τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Συνολικά, από τις τρεις έρευνες προκύπτει ότι ενώ ένα τμήμα του πληθυσμού και των επιχειρήσεων εμφανίζει μία αξιόλογη δυναμική υιοθετώντας ταχύτατα τις νέες τεχνολογίες, ένα μεγάλο τμήμα τους ακόμα υστερεί, χωρίς να έχει ενσωματώσει τις ΤΠΕ στις καθημερινές τους δραστηριότητες.
Η πλειοψηφία των πολιτών και των επιχειρήσεων που δεν έχουν υιοθετήσει ακόμα τις νέες τεχνολογίες δηλώνουν ως κύριο λόγο ότι δεν τις χρειάζονται ή δεν τους ενδιαφέρουν (60%), ενώ το 30% δηλώνει ότι δεν έχει ασχοληθεί ποτέ με αυτές. Βασικοί ανασταλτικοί παράγοντες χρήσης Η/Υ και ΤΠΕ γενικότερα φαίνεται ότι είναι κυρίως η άγνοια και η έλλειψη κατάλληλων υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης. Άρα κρίνεται απαραίτητη η περαιτέρω εκπαίδευση, ενημέρωση και κατάρτισή τους, αλλιώς η χώρα μας διατρέχει τον κίνδυνο να μείνει πίσω από τις εξελίξεις προς την Κοινωνία της Πληροφορίας με σημαντικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.
Τι μέλλει γενέσθαι…
Η βασικότερη πρόκληση όλων των εφαρμοζόμενων πολιτικών σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι να προσεγγίσει ακόμα περισσότερο ο πολίτης τις νέες τεχνολογίες και να εξοικειωθεί με τη χρήση τους. Σύμφωνα με τη σύγχρονη αντίληψη για το ρόλο του κράτους, ως βασικού πάροχου και χρήστη ΤΠΕ, η πολιτεία οφείλει να παίξει ηγετικό ρόλο για τη διασφάλιση και τη μεγιστοποίηση των δυνητικών ωφελειών από την υιοθέτηση και χρήση ΤΠΕ για όλους τους πολίτες, την οικονομία και την κοινωνία. Καταλυτικό βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση αποτελεί η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι ΤΠΕ για τον μετασχηματισμό και τη βελτίωση των υπηρεσιών του δημοσίου προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, την αύξηση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας του ίδιου του Δημόσιου τομέα σε όλα τα επίπεδα, την πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Η εξοικείωση των πολιτών και των επιχειρήσεων με τις ΤΠΕ μπορεί να γίνει μέσω της ανάπτυξης υπηρεσιών στους τομείς της διακυβέρνησης, της υγείας και της εκπαίδευσης, τρεις πυλώνες ανάπτυξης που μπορούν να κάνουν πράγματι τη διαφορά στη ζωή του πολίτη. Ο πολίτης άλλωστε τελικά δεν ‘’αγοράζει’’ τεχνολογίες, αλλά υπηρεσίες, μιας και αυτές αντιλαμβάνεται καλύτερα εφόσον βελτιώνουν την καθημερινότητά του. Άρα το Δημόσιο πρέπει και οφείλει να αναπτύξει νέες, σύγχρονες υπηρεσίες προς τους πολίτες, οι οποίες θα παρέχονται μέσω του Ιντερνέτ σε πραγματικό χρόνο. Υπηρεσίες με γνώμονα τις ανάγκες των πολιτών, την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια, χωρίς απλώς να αναπαράγονται ηλεκτρονικά υφιστάμενες γραφειοκρατικές δομές του δημοσίου με όλες τις συνακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις (αδιαφάνεια, μονοπώληση πληροφορίας, διαφθορά).
———————
Στο πλαίσιο του e-Βusiness forum (http://www.ebusinessforum.gr) το ΕΔΕΤ διεξάγει τρεις εθνικές έρευνες με θέμα τις νέες τεχνολογίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών:
· Την Εθνική Έρευνα για τις Νέες Τεχνολογίες και την «Κοινωνία της Πληροφορίας», η οποία πραγματοποιήθηκε για τρίτη συνεχή χρονιά κατά την περίοδο 24 Οκτωβρίου ως 24 Νοεμβρίου 2003 από την εταιρεία VPRC. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις σε δείγμα 2802 νοικοκυριών(περιλαμβάνονται και 153 μετανάστες).
· Tην έρευνα για τη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) από τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ), η οποία ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2003 από την εταιρεία CENTRUM. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις σε δείγμα 2026 ΜΜΕ.
· Την έρευνα για τη χρήση ΤΠΕ από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, η οποία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2003 από κοινοπραξία των ΟΠΑ/Hitech/Hellanet. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με προσωπικές συνεντεύξεις διευθυντικών στελεχών των τμημάτων πληροφορικής σε 500 από τις 1250 μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, με βάση τον κύκλο εργασιών τους.
Αναλυτικά αποτελέσματα των ερευνών υπάρχουν στον κόμβο http://www.ebusinessforum.gr